การทำไม้กวาด

การทำไม้กวาดเสี้ยนตาล

ไม้กวาดเสี้ยนตาลบ้านโนนหมันมีมานานประมาณ 100 ปีแล้ว แม่เลื่อน แคนงูเหลือม อายุ 74ปี ซึ่งอยู่ในเวทีประชาคมเล่าว่า ตนเองเริ่มทำไม้กวาดเสี้ยนตาลเป็นเมื่อมีอายุได้13 ปี โดยเรียนรู้จากพ่อแม่ ซึ่งพ่อแม่ได้รับการถ่ายทอดมาจากพ่อเฉยโตเอี่ยมกลาง ป้าสอิ้ง จันทร์โพธิ์ เป็นลูกของพ่อเฉย โตเอี่ยมกลาง เล่าว่าประมาณปีพ.ศ. 2467 ได้ฟังจากพ่อซึ่งเป็นผู้ถ่ายทอดวิธีการทำไม้กวาดเสี้ยนตาลว่าสมัยก่อนปู่ย่า ตายาย ใช้เสี้ยนตาลกับไม้ไผ่ ทำไซดักปลา ซึ่งมีความเหนียวทนไม่ผุง่ายแม้อยู่ในน้ำ พ่อเฉยจึงได้ทดลอง นำกาบตาลมาทุบแล้วใช้เสี้ยนตาล ทำไม้กวาดใช้ได้นานหลายปีจึงพัฒนารูปแบบโดยใส่ด้ามไม้ไผ่ เดิมชาวบ้านปลูกต้นตาลบริเวณหัวไร่ปลายนาเพื่อใช้ต้นทำที่อยู่อาศัยทำเรืออีโปง ทำที่ใส่น้ำแทนโอ่งน้ำ ใบใช้มุงหลังคา หมวก ลูกตาลใช้ทำขนม เป็นต้น
แม่พริ้ง มันกลาง เล่าว่าประมาณปีพ.ศ. 2440 ในสมัยนั้นพ่อเฉย โตเอี่ยมกลางและพ่อทอง คีมงูเหลือม เริ่มนำไม้กวาด ไปขายโดยหาบแล้วเดินไปขายในตัวเมือง จังหวัดนครราชสีมาที่ตลาดหลักเมือง (ตลาดเทศบาล 2) วัตถุดิบที่ใช้คือ เสี้ยนตาล ลวด ไม้ไผ่ ขายราคา ด้ามละ 3 สลึง เมื่อพ่อเฉยพ่อทอง นำไม้กวาดไปขายมีรายได้เพิ่มขึ้น และชาวบ้านเมื่อว่างจากทำนา ไม่มีงานทำจึงได้ฝึกทำไม้กวาดขายเพิ่มขึ้นเรื่อยๆต่อมาวัตถุดิบเริ่มน้อยลง ต้องเดินทางไปหาจากต่างหมู่บ้าน ตำบล ไม้กวาดเสี้ยนตาลเริ่มมีราคาเพิ่มขึ้นจาก3 สลึงเป็น 1 บาท - 5 บาท

เอกลักษณ์และจุดเด่นผลิตภัณฑ์  

ลักษณะที่โดดเด่นของไม้กวาดเสี้ยนตาลใช้ทำความสะอาดได้หลายอย่าง เช่น ที่อยู่อาศัย ที่ทำงาน คอกสัตว์ พื้นโรงงาน ลานตากผลผลิตการเกษตรฯลฯ แข็งแรง ทนทาน

วัตถุดิบและส่วนประกอบ  

วัตถุดิบที่ใช้ทำไม้กวาดที่หาได้ในตำบล และท้องถิ่นใกล้เคียง จากธรรมชาติ และซื้อไม้ไผ่ลวกจากที่อื่นบ้าง ได้แก่
1. กาบตาล นำมาทุบทำเสี้ยนตาล
2. ไผ่ลวก ทำด้าม
3. ลวด
4. เชือกพลาสติก
5. เหล็กบางสำหรับรัดไม้กวาด
อุปกรณ์ อุปกรณ์ที่ใช้เป็นเครื่องมือทำไม้กวาดเสี้ยนตาลส่วนใหญ่ชาวบ้านคิดประดิษฐ์ขึ้นใช้เองจากภูมิปัญญามาแต่โบราณได้แก่
1. ไม้ฆ้อน สำหรับทุบกาบตาลซึ่งทำจากไม้แก่นที่มีความแข็งแรงเหนียวทำเป็นท่อนขนาดเหมาะมือปลายด้านหนึ่งใหญ่กว่าสำหรับใช้ฟาดทุบกาบตาลส่วนใหญ่ใช้ไม้ตะโก ไม้มะขาม
2. แท่งเหล็กสำหรับเจาะรูแผ่นเหล็กบาง ปลายด้านหนึ่งจะแหลม ทำใช้เอง
3. เขียงรอง ใช้ไม้มะขามต้นใหญ่ๆ ตัดเป็นท่อนสูงพอประมาณ
4. ไม้สาง ใช้ตะปู 2.5- 3 นิ้ว ตอกเป็นซี่ ๆ ถี่ ๆ ลงบนไม้แผ่นหนาประมาณ1 นิ้วขนาดเหมาะมือทำเป็นด้ามถือ สำหรับใช้สางเสี้ยนตาลที่ทุบแล้วเดิมใช้ไม้ไผ่สางเสี้ยนตาล พ่อเฉยได้ผลิตไม้สางขึ้นมาใช้ ปัจจุบันมีผู้คิดทำเครื่องสางเสี้ยนตาลแล้ว1 ครัวเรือนที่บ้านแม่ชิด สำกลาง
5. คีม
6. ฆ้อนตีตะปู
7. พลาสติก
8. เหล็กเจาะแผ่นเหล็ก
9. เข็มถัก ทำจากก้านร่ม
10. กรรไกรหนีบหมาก
11. เครื่องทุบตาล